برگ برنده دیگری برای ایران

مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به دسترسی آسان به مواد هسته ای ایران بر عدم انحراف این مواد به سمت فعالیت های نظامی تاکید کرده و اعلام نمود: ایران به سوالات آژانس درباره سانتریفیوژهای پی‌1 و پی‌2 پاسخ داده و این پاسخ ها با یافته‌های آژانس انطباق دارد.محمد البرادعی در گزارش خود همچنین بااشاره به هفت بار بازرسی اعلام نشده از نطنز تاکید کرد: نرخ گاز تزریق شده در این مرکز پایین‌تر از مقدار پیش‌بینی شده برای طراحی چنین تاسیساتی بوده است.
به گزارش فارس،‌ متن کامل این گزارش که ساعاتی پیش از سوی "محمد البرادعی"، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مقر این آژانس در وین منتشر شد به شرح زیر است:
اجرای توافقنامه پادمان ان.‌پی.‌تی و مفاد مرتبط در قطعنامه‌های 1737 و 1747 شورای امنیت سازمان ملل در جمهوری اسلامی ایران 

*گزارش مدیر کل آژانس:
1- در 30 اوت 2007 مدیر کل آژانس به شورای حکام درباره اجرای توافقنامه پادمان‌های ان‌.پی.‌تی و مفاد مرتبط با قطعنامه‌های (2006) 1737 و (2007) 1747 شورای امنیت سازمان ملل در جمهوری اسلامی ایران ارائه کرد. (GOV/2007/48 و Corr.1). این گزارش دربردارنده تحولات مربوطه از آن تاریخ به بعد است. 

A- اجرای طرح کاری درباره مسائل باقی‌مانده
2- در 21 اوت 2007 دبیرخانه و ایران به تفاهمات لازم درباره یک طرح کاری برای حل مسائل باقی‌مانده، مسئله اجرای پادمان‌ها دست یافتند (gov/2007/48 و پیوست‌ها). از گزارش پیشین تاکنون پیشرفت‌های زیر در اجرای طرح کاری حاصل شده است.

A.1) سانتریفیوژهای P1 وP2
3- شرح وقایع فعالیت‌های از زمان گزارش قبلی تاکنون به شرح زیر است:
* در 31 اوت 2007 آژانس به صورت کتبی سوالات خود را درباره سوالات باقی‌مانده مربوط به برنامه غنی‌سازی اورانیوم با استفاده از سانتریفیوژهای P1 وP2 در اختیار ایران قرار داد.
* در 24 و 25 سپتامبر 2007 نشستی در تهران میان آژانس و مقامات ایرانی برای روشن ساختن سوالاتی که در اختیار ایران قرار گرفته برگزار شد.
* از 9 الی 11 اکتبر 2007 نشست دیگری در تهران میان آژانس و مقامات ایران برگزار شد که در آن ایران پاسخ های شفاهی لازم را به سوالات مطرح کرد و آژانس درخواست کرد توضیحات و تشریح و توضیح اضافی ارائه شود.
* در 15 اکتبر 2007 آژانس پاسخ‌های اولیه مکتوب را درباره سوالات خویش دریافت کرد.
* از 20 الی 24 اکتبر تیم فنی از سوی آژانس به تهران سفر کرد تا جزئیات پاسخ‌ها را بررسی کرده و مستندسازی آن را انجام دهد و با مقامات دخیل در برنامه غنی‌سازی اورانیوم P1 وP2 مصاحبه کند.
* از 29 اکتبر تا اول نوامبر 2007 آژانس مباحثه با مقامات ایرانی درباره برنامه غنی‌سازی سانتریفیوژی را ادامه داد. ایران اسناد اضافی حمایت کننده و توضیحات مکتوب را به آژانس ارائه کرد و با مقامات ایرانی دخیل در فعالیت‌های هسته‌ای ایران در دهه 1980 و 1990 مصاحبه کرده و مباحثه انجام داد.
* در 5 و 12 نوامبر 2007 ایران به صورت مکتوب پاسخ خود را به سوالات آژانس درباره برنامه غنی‌سازی اورانیومP1 وP2 ارایه کرد.

A.1.1) دستیابی به تاسیسات چرخه سوخت و فناوری 1972 الی 1995
4- بنا بر اعلام ایران،‌ سازمان انرژی اتمی ایران در سال‌های اولیه خود قراردادهایی با نهادهای مرتبط فرانسوی،‌ آلمانی، ‌انگلیسی و آمریکایی منعقد کرد که به آن امکان دستیابی به برق هسته‌‌ای،‌ خدمات گسترده مربوط به چرخه سوخت هسته‌ای فراهم می‌کرد اما پس از انقلاب ایران در سال 1979 این قراردادها که جمعاً به ارزش 10 میلیارد دلار بوده، محقق نشد.
ایران اعلام کرد در یکی از این قراردادها که در سال 1976 امضا شده بود برای توسعه مرکز آزمایشی غنی‌سازی لیزری1 بود. مقامات ارشد ایرانی اعلام کردند که در اواسط دهه 1980 ایران همکاری با بسیاری از کشورها برای احیای برنامه هسته‌ای خود آغاز کرد تا نیازهای فزآینده خود را به انرژی تامین کند. با توجه به سرمایه‌گذاریی‌هایی که تاکنون صورت گرفته است، ‌ایران اعلام کرد که تلاش‌هایش را بر تکمیل نیروهای هسته‌ای بوشهر، در میان این امور همکاری با نهادهای آرژانتین، فرانسه، آلمان، اسپانیا انجام شد که موفقیتی به همراه نداشت. در آن زمان ایران همچنین تلاش‌ها برای دستیابی به راکتور تحقیقاتی از آرژانتین، چین، هند و شوروی آغاز کرد اما بی‌نتیجه بود.
5- ایران به موازات این فعالیت‌های مربوط به نیروگاه هسته‌ای کار ساخت زیرساخت‌های مرتبط را آغاز کرد و این کار با استفاده از تاسیس مرکز فناوری هسته‌ای اصفهان و کرج انجام شد. به هر حال بخشی از فناوری تبدیل اورانیوم از یکی از طرف‌های چینی به دست آمده است و ایران قادر نبوده که به دیگر تاسیسات مربوط به چرخه سوخت هسته‌ای و یا دیگر فناوریها از خارج دست پیدا کند. در نتیجه بنا به گفته ایران در اواسط دهه 1980 تصمیم گرفته شد که فناوری غنی‌سازی اورانیوم از طریق بازار سیاه تامین شود.
6- آژانس برای ارزیابی توضیحات ارائه شده از سوی ایران مباحثاتی را با مقامات کنونی و پیشین ارشد ایران انجام داد. آژانس همچنین اسنادی که در حمایت از این امر ارائه شد از جمله قانون ایران، تماس‌ها با شرکت های خارجی، ‌توافقات با دیگر کشورها و مراکز هسته‌ای را بررسی کرد.
7- آژانس، بادر نظر داشتن تاریخچه طولانی و پیچیدگی این برنامه و همچنین ماهیت دو گانه فناوری غنی‌سازی، در موضعی نیست که براساس اطلاعاتی که فعلا در اختیار دارد، درباره ماهیت اصلی و اولیه بخش‌های این برنامه نتیجه‌گیری کند. شاید با بررسی سایر جنبه‌های برنامه کاری و همچنین در صورت این که آژانس بتواند انطباق اظهارنامه‌های ایران با واقعیت را راستی آزمایی نماید، این مسئله روشن تر شود.

A.1.2) دستیابی به فناوری سانتریفیوژ P1
پیشنهاد مربوط به سال 1987
8- همانگونه که پیش از این به شورای حکام گزارش شد (gov/2005/67 پاراگراف 14 الی 15) ایران در ژانویه 2005 به آژانس نسخه‌ای از سند یک صفحه ای دست نویسی را ارائه کرد که نشان دهنده پیشنهاد به ایران درباره قطعات خاص بود که از سوی واسطه‌ای خارجی در سال 1987 به ایران ارائه شده بود. ایران در سال 2005 اینگونه مطرح کرد که این سند اسناد باقی‌مانده مربوط به دامنه و محتوای پیشنهاد 1987 بود. در 9 اکتبر 2007 نسخه‌ای از سندی در اختیار آژانس قرار گرفت که بخش‌های خاصی از این سند نشان دهنده این امر بود که این سند به سال 1987 مربوط می‌شود اما منشاء این سند هنوز مشخص نشده است.
9- در 5 نوامبر 2007 ایران به آژانس، شرح وقایع به روز شده از نشست‌های میان ایران و شبکه تامین کننده بین سال‌های 1986 الی 1987 برگزار شده بود، ارائه کرد. ایران تاکید کرد که تنها برخی از اعضای دو سانتریفیوژ جدا شده بعلاوه نقشه‌ها و طراحی‌های مرتبط با آن در سال 1987 از سوی این شبکه در اختیار ایران قرار گرفت. ایران بار دیگر تاکید کرده به ریخته‌گری اورانیوم و فناوری و تجهیزات تبدیل مجدد از این شبکه دست نیافته است. همچنین تقاضایی برای ارائه سند 15 صفحه‌ای که در آن روند تولید uf6 به فلز اورانیوم و ریخته‌گری آن به نیم‌کره توضیح داده شده، مطرح نکرده است. (gov/2005/87 پاراگراف 6). این نکات در بخش A.3 زیر آمده است.
10- به گفته ایران، تصمیم برای دستیابی به فناوری سانتریفیوژی توسط رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گرفته شد و از سوی نخست‌وزیر وقت مورد تایید قرار گرفت. در پاسخ به درخواست آژانس درباره اسناد احتمالی مربوط به پیشنهاد 1987، ایران در 8 نوامبر 2007 نسخه‌ای از مکاتبات محرمانه رئیس سازمان انرژی اتمی ایران را به نخست‌وزیر ارائه کرد که به 28 فوریه 1987 مربوط می‌شد که در آن تائید نخست‌وزیر نیز درج شده است که به 5 مارس 1987 باز می‌گردد. رئیس آژانس هسته‌ای ایران در مکاتبات خود اعلام کرد که فعالیت‌ها باید کاملاً محرمانه بماند.
ایران در پاسخ به درخواست آژانس درباره این که آیا در این برنامه نهاد نظامی شرکت داشته یا خیر،‌ اعلام کرد که هیچ نهادی به جز سازمان انرژی اتمی ایران در روند تصمیم‌سازی و یا اجرای برنامه غنی‌سازی سانتریفیوژی دخیل نبوده‌اند.
11- بر اساس مصاحبه‌ها و مقامات در دسترس ایرانی و اعضای گروه تامین کننده قطعات، اسناد محدودی از سوی ایران ارائه شد و اطلاعات تکمیلی از طریق تحقیقات مستقل آژانس به دست آمد. آژانس به این جمع بندی رسید که بیانیه‌های ایران مطابق با دیگر اطلاعاتی است که درباره دستیابی این کشور به فناوری سانتریفیوژ P1 در سال 1987 ارائه شده است. 

تحقیق و توسعه ابتدایی
12- ایران اعلام کرد که در طول مرحله اول تحقیقات و توسعه P1 در سال 1987 الی 1993 این کشور تنها منابع مالی و انسانی اندک و محدودی (سه محقق) بر این پروژه گماشت. بنا به گفته ایران، تاکید اصلی بر درک عملکرد سانتریفیوژها و سرهم کردن آنها و تولید داخلی این قطعات بود. ایران همچنین اعلام کرد که در طول این دوره کار تحقیق و توسعه تنها توسط سازمان انرژی اتمی و بدون حمایت دانشگاه‌های و مرکز تحقیقات فیزیک PHRC انجام شد. بنا بر اعلام ایران، هیچ تماسی در طول این دوره با شبکه تامین کننده به منظور یافتن راهکار حل مشکلات فنی که ایرانی‌ها با آن مواجه شده بودند،‌ گرفته نشد.
13- توضیحات ایران درباره این مرحله تحقیق و توسعه در تضاد با یافته‌های آژانس نیست. یافته‌هایی که بر اساس مصاحبه‌های صورت گرفته با مقامات در دسترس ایرانی و اعضای شبکه تامین هسته‌ای و یا اسناد ارائه شده از سوی ایران و یا اطلاعات تکمیلی کسب شده در هنگام تحقیقات آژانس به دست آمده است. به هر حال نقش دانشگاه فنی در آلودگی مواد اورانیومی باید همچنان مورد بررسی قرار گیرد مراجعه شود به بخش A.2
14- همانگونه که پیش از این به شورای حکام گزارش شد(GOV/2006/15 پاراگراف 15). بیانیه‌هایی که از سوی ایران و اعضای مهم شبکه مذکور درباره اتفاقات و تحولات تا اواسط دهه 1990 ارائه شده در تضاد با هم بوده‌‌اند. در نشست‌هایی که در اکتبر 2007 برگزار شد ایران شرح وقایع مربوط به تحولات 1993 الی 1999 را در اختیار آژانس قرار داد این امر موید جزئیات مربوط به این دیدارها، شرکت‌کنندگان و تحویل قطعات P1 از سوی این شبکه در طول این دوره بود.
15- ایران بار دیگر اعلام کرد که در سال 1993 این شبکه تامین کننده، بنابر ابتکار عمل خود به یکی از شرکت‌های ایرانی تماس برقرار کرد و پیشنهاد فروش فناوری غنی‌سازی را ارائه کرد. این پیشنهاد به اطلاع رئیس سازمان برنامه و بودجه ایران رسید که یکی از اعضای شورای انرژی اتمی ایران نیز بود. سازمان انرژی اتمی ایران بعدها این پیشنهاد را پیگیری کرد (GOV/2005/67 پاراگراف 67)
16- آژانس تاکنون قادر نبوده است که بیانیه ایران را درباره این که شبکه مذکور اولین بار این پیشنهاد را مطرح کرد، تصدیق کند. اطلاعات ارائه شده از سوی ایران درباره نشست‌های فنی و تحویل قطعات پس از سال 1993 مطابق با اطلاعاتی است که آژانس با برخی از اعضای شبکه صورت داده است. بر اساس مصاحبه هایی که با مقامات لیبی و اعضای شبکه شده و اطلاعاتی که از دیگر منابع به دست ان.‌پی.‌تی رسیده آژانس به این جمع بندی رسیده است که بیشتر موارد و اقلام مرتبط با پیشنهاد 1993 در ابتدا از سوی جمهوری عربی لیبی ارائه شده بود و در حقیقت در میان 1994 الی 1996 به ایران تحویل داده شد.
17- ایران اعلام کرد که در طول 1993 الی 1999 هنوز در تولید قطعات P1 و ساخت سانتریفیوژهای P1 مناسب و کارآمد با مشکلات فنی مواجه بوده است. ایران گفته تنها عده اندکی از منابع انسانی تا سال 1997 بر این پروژه کار می‌کردند و حدود 1998 مطالعات اضافی تئوریک و تجربی از سوی دانشگاه امیرکبیر انجام شد. توضیحات ایران در این رابطه توسط مسئولات فنی مطرح شده از سوی کارکنان سازمان انرژی اتمی با اطلاعات تکمیلی در دسترس آژانس مورد تصدیق قرار گرفته است.
18- ایران اعلام کرد که با موفقیت سانتریفیوژهای P1 را در اواخر دهه 1990 آزمایش کرد و تصمیم گرفته شد که تحقیقات گسترده‌تر در زمینه تحقیق و توسعه و در نهایت یک مرکز غنی‌سازی صورت گیرد. ایران اعلام کرده برای رسیدن به این هدف مکان‌هایی را در هشتگرد کرج، نطنز و اصفهان قبل از تصمیم برای ساخت مرکز غنی‌سازی نطنز مد نظر قرار داد. در طول این مدت، فعالیت‌های مربوط به تامین مواد تشدید شد و تجهیزات خلاء بعلاوه مواد خام لازم مانند فولادهای سخت و آلومینیوم با دوام بالا از خارج تامین شد. ایران نام، مکان و فعالیت‌های کارگاه‌های دخیل در تولید داخلی قطعات سانتریفیوژی را در اختیار قرار داد که بیشتر آنها تحت مالکیت سازمان‌های صنایع نظامی بوده است (GOV/2004/11). اطلاعاتی که از سوی ایران درباره زمانبندی این خرید‌ها و مقدار آنها ارائه شده با یافته‌های آژانس مطابقت دارد. 

A.1.3) دستیابی به فناوری سانتریفیوژی P2
19- ایران اعلام کرده که به منظور جبران کیفیت کم قطعات سانتریفیوژ P1 که از سوی این شبکه قاچاق تامین شده بود، این شبکه ایران در نشستی که در سال 1996 در دبی برگزار شد، نقشه‌های کامل مربوط به سانتریفیوژ P2 را در اختیار قرار داد. این توضیحات در مصاحبه اعضای مهم شبکه مذکور با آژانس مورد تایید قرار گرفته است.
20- ایران مجدداً تاکید کرده که با وجود آن که نقشه‌ها در سال 1996 به دست آن رسده است، اما تا اوایل سال 2002 هیچ‌گونه فعالیتی بر سانتریفیوژهای P2 انجام نداد. بنا بر اعلام مدیر ارشد کنونی و پیشین سازمان انرژی اتمی ایران، این کشور هنوز به توانایی‌های فنی و قابلیت‌های خاص برای رسیدن به توانایی ساخت این قطعات در طول این مدت دست نیافته است.
آژانس اطلاعات موثقی در دست ندارد که نشان دهنده دستیابی عملی ایران به سانتریفیوژهای P2 و یا قطعات آن در طول این مدت زمانی باشد. (نشانه‌ اولیه‌ای که به بتواند این امر را مورد تایید قرار دهد در دسترس نیست. GOV/2006/15 پاراگراف 18.)
21- در سال 2002 سازمان انرژی اتمی قراردادی با یک شرکت خصوصی برای ساخت نوع تغییریافته P2 منعقد کرد GOV/2004/11. در 5 نوامبر 2007 آژانس نسخه‌ای از این قرارداد را به دست آورد که محتویات آن با مصاحبه‌های اولیه با مالک شرکت مطابقت داشته است. وی هم‌اکنون برای مصاحبه در دسترس نبوده است. این قرارداد در مارس 2003 خاتمه یافت اما مالک شرکت اعلام کرده که وی تا ژوئن 2003 بر روی طرح خود کار می‌کرده است.
22- مالک شرکت در مصاحبه‌های اولیه اعلام کرده که وی قادر بوده که همه مواد خام و مقدار اندکی از اقلام را به جز روغن‌ها، حامل‌ها و مگنت‌ها را از منابع داخلی تامین کند. این توضیحات مطابق با اطلاعاتی است که هم‌اکنون در اختیار آژانس است. مالک عنوان کرده که 150 مگنت و مشخصات P2 را به دست آورد و تلاش کرد که مگنت‌های دیگر را سازمان انرژی اتمی به دست آورد اما این تلاش ناکام ماند. این اظهارات نیز با اطلاعاتی که تحقیقات آژانس نشان داده مطابقت دارد. ایران تصدیق کرده که پروانه‌های ترکیبی سانتریفیوژ P2 در کارگاهی در سازمان صنایع دفاع ساخته شد GOV/2004/34 پاراگراف 22.
23- با توجه به فعالیت‌هایی که بازرسان آژانس در سال 2004 در کارگاه P2 انجام دادند و بررسی قرارداد مالک شرکت، گزارش‌های پیشرفت کار و کتابچه ها و اطلاعات در دسترس درباره اقلام درخواستی، آژانس به این جمع‌بندی رسده است، توضیحات ایران درباره محتوای فعالیت‌های تحقیق و توسعه P2 ایران با یافته‌های آژانس مطابقت دارد. نمونه برداری محیطی از مراکز تحقیق و توسعه و تجهیزات نیز نشان داده مواد هسته‌ای در این آزمایشات به کار گرفته نشده است.

A.2) منشاء آلودگی
24- در 15 سپتامبر 2007، آژانس به ایران سوالات مکتوب را در ارتباط با منبع آلودگی اورانیوم در دانشگاه فنی ارایه کرد و درخواست کرد اسناد مربوط و اشخاص فراهم آید بعلاوه این که تجهیزات و مکان مربوطه معرفی شده و نمونه‌برداری لازم صورت گیرد. سوالات درباره منشاء آلودگی به مواد اورانیوم در دستگاه‌ها GOV/2006/53، ماهیت تجهیزات،‌ کاربرد تجهیزات و نام و نقش افراد و نهادهای دخیل از جمله مرکز PHRC بوده است. بنا بر طرح کاری‌، ایران باید پاسخ به سوالات و دسترسی‌ها لازم را تا هفته‌های آینده فراهم کند.

A.3) اسناد فلز اورانیوم
25- در 8 نوامبر 2007،‌ آژانس نسخه‌ای از سند 15 صفحه‌ای را که نشان دهنده روند و طرز کاهش UF6 به فلز اورانیوم و ریخته‌گری آن به نیم‌کره بود،‌ دریافت کرد. ایران تاکید کرد که این اسناد همزمان با اسنادی پی‌1 در سال 1987 دریافت شده بود. آژانس این سند را با پاکستان به اشتراک گذاشت که کشور مبدأ محسوب می‌شده است و خواستار اطلاعات بیشتر شد. ایران اعلام کرده که واحدهای تبدیل مجدد با تجهیزات ریخته‌گیری که در سند یک صفحه‌ای 1987 ارایه شده را از این شبکه طلب نکرده است. صرفنظر از تجهیزات تبدیل UF4 به فلز اوانویوم در مرکز تحقیقات هسته‌ ای تهران (GOV/2004/60 پاراگراف 2 و پیوست‌ 2)، آژانس هیچ نشانه‌ای دال بر تبدیل UF6 و فعالیت‌‌های ریخته‌گیری در ایران مشاهده نکرده است. باید به هر حال توجه داشت که ایران در پرسشنامه‌ای که مربوط به مرکز تبدیل اورانیوم درباره طراحی ارایه شد (‌GOV/2003/75 پیوست 1 و پاراگراف 3) از میزان اندک تبدیل UF6 به فلز اورانیوم خبر داده است. همانگونه که بازرسی‌های آژانس نشان داده است این خط راه‌اندازی نشده است.

A.4) پلوتونیوم 210
26- در 15 سپتامبر 2007، آژانس سوالاتی به صورت مکتوب به ایران درباره فعالیت‌های ایران در زمینه پلوتونیوم ارایه کرد و درخواست کرد که به اسناد و اشخاص مربوطه و تجهیزات مرتبط دسترسی پیدا کند. سوال موجود درباره دامنه و اهداف مطالعات مربوط به پلوتونیوم 210 (GOV/2004/11 پاراگراف 28)بود. همچنین این سوال مطرح بود که آیا ایران ماده بیسموت از خارج به دست آورده و تلاش برای مطالعات تئوریک و یا تحقیق و توسعه در ایران انجام شده است یا خیر. بنا بر این طرح کاری ایران باید پاسخ مربوط به به سوالات و درخواست برای دسترسی به افراد را تا چند هفته آتی ارایه کند.

A.5) معدن گچین
27- در 15 سپتامبر 2007 آژانس سوالاتی را به صورت مکتوب به ارایه درباره معدن گچین ارایه کرد و درخواست کرد که به اسناد ، اشخاص و تجهیزات مربوطه دسترسی پیدا شود. سوالات درباره مالکیت منطقه معدن و آسیاب آن بود و این که چرا چنین فعالیت‌های در این مکان انجام شده در حالی که در دیگر اماکن زیرساخت‌های مناسب وجود داشته و چرا فعالیت‌های سازمان انرژی اتمی در این معدن در سال 1993 متوقف شده بود (GOV/2005/67). ایران بر اساس طرح کاری باید پاسخ‌های به این سوالات و درخواست‌های مربوطه را تا چند هفته دیگر ارایه کند.

A.6) مطالعات مشکوک
28- آژانس از ایران خواست تا در اسرع وقت درباره مطالعات مشکوکی که درباره تبدیل دی‌اکسید اورانیوم به UF4 (پروژه نمک سبز) انجام گرفته توضیح دهد، همچنین درباره آزمایش مواد بسیار انفجاری و طراحی دستگاه حمل کلاهک موشک توضیح دهد (GOV/2006/15 پاراگراف 38 الی 39). بنا بر طرح کاری، ایران باید به این موضوعات در چندهفته آینده پاسخ دهد. در همین حال، آژانس مشغول کار بر ترتیبات لازم برای به مشارکت گذاشتن اسنادی با ایران است که از سوی طرف ثالث درباره مطالعات مشکوک مذکور در اختیار آژانس قرار گرفته شده است.

A.7) تسهیلات مربوط به مرکز غنی‌سازی سوخت نطنز
29- در 17 و 18 سپتامبر 2007 تیم فنی از آژانس با مقامات ایران درباره جزئیات پیش‌نویس توافقات درباره دستیابی به تسهیلات جدید برای مرکز غنی‌سازی سوخت نطنز FEP نشست‌هایی برگزار کرد. مباحثات دیگری که از 20 الی 24 سپتامبر انجام شد به لازم الاجرا شدن این تسهیلات در 30 ستپامبر 2007 منجر شد.

B) فعالیت‌های کنونی مربوط به غنی‌سازی اورانیوم
30-در 3 نوامبر 2007 آژانس تایید کرد که ایران نصب 18 آبشار 164 سانتریفیوژی را در مرکز غنی‌سازی سوخت نطنز تکمیل کرده و UF6 به این 18 آبشار تزریق شده است. تاسیسات و تجهیزاتی در دیگر مراکز به جز مرکزی این 18 آبشار نصب نشده است. کار بر زیرساخت‌های نصب، تزریق و خروجی این سیستم ادامه دارد.
31- از فوریه 2007، ایران حدود 1240 کیلوگرم گاز UF6را به آبشارهای موجود در مرکز نطنز تزریق کرده است. نرخ تزریق شده پایین‌تر از مقدار پیش‌بینی شده برای تاسیساتی با این طراحی بود. ضمن این که ایران اعلام کرده است که به غنی‌سازی 8/4 درصد از اورانیوم 235 در مرکز نطنز دست یافته است. بالاترین غنی‌سازی اندازه‌گیری شده در این مرکز با توجه به نمونه‌برداری‌های برگرفته از اجزای آبشار و تجهیزات مربوطه که آژانس برداشته برابر با 4 درصد بوده است. حسابرسی جزئی مواد هسته‌ای در صورت‌برداری سالانه‌ای انجام خواهد شد که قرار است 16 الی 19 دسامبر 2007 انجام شود. از مارس 2007، در مجموع هفت بازرسی اعلام نشده از مرکز نطنز صورت گرفت.
32- از اوت 2007 ایران به آزمایش دستگاه‌های واحد سانتریفیوژی ادامه داده است. آبشار 10 و 20 و یک آبشار 164 سانتریفیوی در مرکز غنی‌سازی آزمایشی سوخت PFEP آزمایش شد. بین 23 ژوئیه و 22 اکتبر 2007، ایران 5 کیلو گاز UF6 به دستگاه واحد تزریق کرد و ماده هسته‌ای به آبشارها تزریق نشد است. از 15 الی 18 سپتامبر 2007 آژانس صورت برداری از مرکز غنی‌سازی آزمایشی سوخت را انجام داد. اگر چه نتایج برخی از این نمونه‌ها معلوم نیست اما ارزیابی موقت آژانس تأیید کننده مقداری بود که ایران اعلام کرده است.
33- گزارش‌های متعدد رسانه ای درباره بیانیه‌های مقامات ارشد ایران در ارتباط با تحقیقا و توسعه و آزمایش سانتریفیوژهای پی 2 مطرح شده است (GOV/2006/27 پاراگراف 14). در تماسی که آژانس در 8 نوامبر 2007 برقرار کرد ایران در این باره نوشت که ایران بطور داوطلبانه به آژانس درباره وضعیت آزمایش مکانیکی بدون تزریق گاز UF6 از نسل جدید سانتریفیوژها گزارش داده است. ایران افزود که موافقت کرده که مبادلات اطلاعات مربوط به نسل جدید سانتریفیوژها را ارایه کند و در دسامبر 2007 با آژانس بحث خواهد شد.

C) فعالیتهای بازفرآوری
34- آژانس بررسی خود از استفاده و ساخت سلولهای داغ در راکتور تحقیقاتی تهران (TTR)، تاسیسات تولید رادیوایزوتوپهای مولبیدن، ید، و زنون (تاسیسات MIX) و راکتور تحقیقات اتمی ایران(IR-40) را از طریق بازرسی‌ها و راستی‌آزمایی اطلاعات مربوط به طراحی ادامه داده است.هیچ نشانه‌ای مبنی بر بازفراوری جاری مرتبط با فعالیتها در آن تاسیسات یافت نشد.

D) پروژه‌های مربوط به راکتور آب سنگین
35-آژانس در تاریخ 11نوامبر2007 راستی‌آزمایی اطلاعات مربوط به طراحی را در راکتور تحقیقات اتمی ایران (IR-40) به انجام رساند و متوجه شد که ساخت تاسیسات ادامه دارد. تصاویر ماهواره‌ای حاکی از این است که مرکز آب سنگین در حال کار است.آژانس باید بر روی تصاویر ماهواره‌ای این مرکز تکیه کند زیرا آژانس دسترسی عادی به آن را بخاطر اجرا نشدن پروتکل الحاقی در اختیار نداشته است.

E) دیگر موضوعات مربوط به اجرا
 E.1- تبدیل اورانیوم
36-طی تلاش کنونی برای تبدیل اورانیوم در UCF که در تاریخ 31 مارس 2007 آغاز شد، تقریبا 78 تن اورانیوم به صورت گاز UF6 تا پنجم نوامبر 2007 تولید شده است.
بدین ترتیب مقدار کلی UF6 تولید شده در مارس 2004 تقریبا 266 تن است که همه تحت نظارت و مراقبت آژانس است.

E.2- اطلاعات مربوط به طراحی
37- آژانس در تاریخ 30مارس 2007 از ایران خواست تا تصمیم خود برای تعلیق اجرای نسخه اصلاح شده الحاقیه بخش عمومی کد 3.1 (2007/22) را مورد تجدید نظر قرار دهد، اما هیچگونه پیشرفتی در رابطه با این بحث مشاهده نشد.

E.3- دیگر موضوعات
38- آژانس ترتیباتی را برای راستی‌آزمایی و مهروموم سوخت جدید پیش‌بینی شده برای نیروگاه بوشهر را در تاریخ 26 نوامبر 2007 پیش از انتقال این سوخت از فدراسیون روسیه به ایران را انجام داده است.

F- خلاصه
39- آژانس قادر است تاکید کند انحرافی در مواد هسته‌ای اعلام شده در ایران وجود ندارد. ایران دسترسی به مواد هسته ای اعلام شده را برای آژانس فراهم ساخته و گزارشهای صورت‌برداری از مواد هسته‌ای لازم در رابطه با مواد و فعالیتهای هسته‌ای را فراهم ساخته است.ایران با فراهم‌ کردن تسهیلات بیشتر در مرکز غنی‌سازی نطنز FEP موافقت کرده است. با این وجود باید متذکر شد که از اوایل سال 2006 آژانس اطلاعاتی را از قبل دریافت نکرده است که مطابق با پروتکل الحاقی و سیاست شفاف سازی باشد.در نتیجه اطلاعات آژانس درباره اطلاعات برنامه هسته‌ای ایران در حال کاهش است.
40- برخلاف تصمیمات شورای امنیت، ایران فعالیتهای مربوط به غنی سازی اورانیوم را به حالت تعلیق در نیاورده است و به فعالیت مراکز PFEP و PEF ادامه داده است. ایران همچنین به ساخت راکتور تحقیقات اتمی ایران (IR-40) و راه اندازی مرکز تولید آب سنگین ادامه داده داده است.
41- دو مبحث بزرگ مربوط به دامنه و ماهیت برنامه هسته‌ای ایران باقی مانده است: گذشته و حال برنامه غنی‌سازی سانتریفیوژی و مطالعات مشکوک.آژانس قادر به نتیجه‌گیری بوده است که پاسخهای ارائه شده درباره برنامه های گذشته سانتریفیوژ P-1 و P-2 اعلام شده منطبق با یافته‌های آژانس است. با این وجود آژانس به دنبال ادامه همکاری‌ها خواهد بود و به تکمیل راستی‌آزمایی اظهارات ایران ادامه خواهد داد. آژانس ظرف چند هفته اتی بر بحث آلودگی، همینطور مطالعات مشکوک و دیگر فعالیتهای که می‌تواند کاربردهای نظامی داشته باشد، تمرکز خواهد داشت.
42- ایران دسترسی آسان به افراد مورد نظر آژانس را فراهم آورده و به پرسشها به ترتیب زمانی مشخص پاسخ داده است و شفاف سازی و افزایش درباره مباحث مطرح شده در متن طرح کاری را فراهم کرده است. با این وجود همکاری ایران بجای فعال بودن، انفعالی بوده است. همانگونه که قبلا اظهار شد، همکاری فعال و شفاف سازی کامل ایران برای اجرای سریع طرح کاری ضروری است.
43- به علاوه ایران باید به اعتمادسازی درباره دامنه و ماهیت برنامه حاضر خود ادامه دهد.اعتماد در ماهیت صلح‌آمیز انحصاری برنامه هسته‌ای ایران لازم است تا اینکه آژانس قادر باشد ضمانتهای لازم را نه تنها درباره مواد هسته ای اعلام شده، بلکه درباره نبود مواد و فعالیتهای هسته‌ای اعلام نشده در ایران فراهم آورد.
با اینکه آژانس اطلاعات قابل توجهی به غیر از آنچه از طریق طرح کاری ارائه شد درباره مواد هسته‌‌ای و فعالیتهای ممکن اعلام نشده در دست ندارد، آژانس در جایگاهی قرار ندارد که ضمانتهای معتبر درباره نبود مواد و فعالیتهای هسته‌ای در ایران بدون اجرای کامل پروتکل الحاقی ارائه دهد.
این امر با توجه به این که به مدت دو دهه فعالیت‌های ایران اعلام‌نشده‌ باقی مانده بود و با توجه به لزوم احیای اعتماد نسبت به ماهیت منحصرا صلح‌آمیز برنامه‌ی هسته‌‌ای ایران، بسیار مهم است.بنابراین مدیر کل دوباره از ایران می‌خواهد که پروتکل الحاقی را در کوتاهترین زمان ممکن به اجرا در آورد. مدیر کل همچنین از ایران می‌خواهد تا تمام اقدامات اعتمادساز لازم از سوی شورای امنیت از جمله تعلیق تمام فعالیتهای مرتبط با غنی سازی را به اجرا در آورد.
44- مدیر کل به صورت مقتضی به ارائه گزارش ادامه خواهد داد.

نوشته های دیگران ()